غلام حسن جعفری (زنجان)؛ زینب براتی
چکیده
عقیدهی عمومی بر این باور است که در مطالعه و بررسی لندفرم‌های توپوگرافیکی و الگوی سیستم شبکهی زهکشی، با استفاده از شاخص‌های ژئومورفیک، می‌توان وضعیت عملکرد تکتونیک فعال را ارزیابی نمود. این در صورتی است که ساختار اولیهی زمین، نوع سنگ و عوامل محلی تعیین‌کنندهی میکروکلیما، مدنظر قرار نگیرند. در نظر گرفتن این عوامل، نتایج ...
بیشتر
عقیدهی عمومی بر این باور است که در مطالعه و بررسی لندفرم‌های توپوگرافیکی و الگوی سیستم شبکهی زهکشی، با استفاده از شاخص‌های ژئومورفیک، می‌توان وضعیت عملکرد تکتونیک فعال را ارزیابی نمود. این در صورتی است که ساختار اولیهی زمین، نوع سنگ و عوامل محلی تعیین‌کنندهی میکروکلیما، مدنظر قرار نگیرند. در نظر گرفتن این عوامل، نتایج شاخص‌های ژئومورفیک را مورد تردید قرار می‌دهد. در این مقاله نقش عوامل مختلف در شاخص عدم تقارن زهکشی 117 زیرحوضهی تودهی کوهستانی الوند همدان بررسی می‌گردد. برای این منظور پارامترهای جهت شیب غالب، متوسط شیب، متوسط ارتفاع، مساحت سمت راست و چپ، طول آبراههی اصلی، فاصلهی هوایی آبراههی اصلی، مجموع طول آبراهه‌ها، فاصلهی سرچشمه تا خط تقسیم آب و نوع سنگ بخش‌های مختلف زیرحوضهها مشخص گردید. با استفاده از این پارامترها، ضریب گراولیوس، نسبت کشیدگی، تراکم زهکشی و شاخص عدم تقارن محاسبه و تجزیه‌وتحلیل شد. در زیرحوضه‌های وسیع شیب زیاد و متفاوت بودن جهت شیب دامنه، از جمله بردارهایی است که می‌تواند در عدم تقارن شبکهی زهکشی اثر مهمی داشته باشد. کشیدگی بیشتر حوضه با تراکم زهکشی کم، در سنگ گرانیت، بر عدم تقارن شبکهی زهکشی حوضه اثر دارد. بررسی شاخص مقدار شیب در کلاس‌های مختلف شاخص عدم تقارن در زیرحوضه‌هایی با سنگ غالب غیر از گرانیت، دال بر این است که تفاوت مقدار شیب چپ و راست در عدم تقارن حوضه نقش چندانی ندارد. بررسی ضریب گراولیوس دال بر این است که حوضه‌های پایدارتر ازنظر شاخص عدم تقارن، به شکل دایره‌ای نزدیک‌تر هستند.
